علم زمانی ارزشمند است که در خدمت مردم قرار گیرد

به گزارش وبدا، دکتر محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، در ششمین همایش شیوه‌های دستیابی به مرجعیت علمی و پژوهشی که امروز پنجشنبه 9 اسفندماه در دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شد، اظهار کرد: علم و ارزش‌های علمی زمانی ارزش مضاعفی پیدا کرده و به اوج شکوفایی می رسد که در خدمت مردم و ملت قرار گیرند، در آن صورت است که تأثیر آن گسترده شده و عطر خوش آن کشور را فرا می‌گیرد.

وی با اشاره به مجاهدت‌های بی‌شمار دانشمندان و دانش‌پژوهان این مرز و بوم از دیرباز تاکنون در مسیر دستیابی به علم، افزود: امروز نیز برای حفظ و پیشرفت کشور، نیاز به همدلی و هم‌افزایی داریم؛ نیازمند یک کار علمی و منسجم هستیم. به نظر بنده، آنچه که باید پیش روی ما قرار گیرد، مرجعیت علمی ملی است. 

وی گفت: مرجعیت علمی، به خودی خود، امری بسیار ارزشمند است، اما این ارزش زمانی حقیقتاً نمایان می‌شود که در قالب یک حماسه و در بطن یک حرکت پرشکوه به وقوع بپیوندد. زمانی که این امر در کنار عرق ملی، عشق به وطن و تعلق خاطر به ملت قرار گیرد، تاثیر واقعی خود را خواهد گذاشت. این موضوع اما اندوهی در دل دارد؛ چراکه متاسفانه شرایطی فراهم نکرده‌ایم که این دو مقوله، یعنی علم و ملیت، به‌طور عمیق و هم‌زمان در هم تنیده شوند.

 دکتر ظفرقندی یاد آور شد: اگرچه افراد بسیاری دارای مرجعیت علمی هستند، اما این مرجعیت، هنگامی که در آغوش ملت و در خدمت کشور و مردم قرار نمی‌گیرد، علی‌رغم تمام احترام و ارزشی که برای آن قائل هستیم، نمی‌تواند هدف مورد نظر خود را برای پیشرفت و توسعه کشور تأمین کند.

وزیر بهداشت اظهار کرد: طبیعتاً برای دستیابی به مرجعیت علمی، تنها معیارهایی همچون اچ‌ایندکس یا استناد نمی‌توانند به‌عنوان مبنای اصلی و معیاری معتبر تلقی شوند. تلاش‌های علمی تنها زمانی ارزشمند است که در راستای منافع و پیشرفت کشور باشد. به عبارت دیگر، مرجعیت علمی واقعی زمانی تحقق می‌یابد که علم و تحقیق در خدمت ملت قرار گیرد و در تمامی ابعاد اجتماعی، علمی و اجرایی تأثیرگذار باشد.

وی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد در این جلسه بیشتر به حوزه پژوهش توجه شده است، که البته این امر اشکالی ندارد و مفید است. با این حال، مرجعیت علمی تنها محدود به پژوهش نیست؛ بلکه در عرصه‌های آموزش، درمان و حتی در علوم غیرپزشکی نیز وجود دارد. 

به اعتقاد وزیر بهداشت یکی از موانع عمده‌ای که باعث کندی رشد علمی ما شده است، عدم توانایی در برقراری ارتباط مؤثر و وثیق بین وزارت بهداشت و وزارت علوم، به‌ویژه ارتباط میان علوم حوزه سلامت و سایر علوم مانند ریاضی، مهندسی و علوم انسانی است. این خلأیی است که باید به آن توجه کنیم و برای رفع آن راه‌حل‌های مناسب را بیابیم.

دکتر ظفرقندی بیان کرد: اگر در حوزه آموزش، مراکزی داریم که افراد از کشورهای مختلف به آنجا می‌آیند تا فوق تخصص‌های خود را فرا بگیرند، این خود نشانه‌ای از مرجعیت علمی است. به‌طور مشابه، در حوزه درمان نیز، مراکز متعددی وجود دارد که افراد از کشورهای گوناگون برای درمان به آنجا مراجعه می‌کنند و این نیز به نوعی مرجعیت علمی محسوب می‌شود.

وی عنوان کرد: مرجعیت به معنای محل رجوع است. به نظر من، علی‌رغم تمامی مشکلات و چالش‌هایی که در پیش داریم، اگر با همت و تلاش مستمر در همین شرایط حرکت کنیم، می‌توانیم به دستاوردهای مهمی دست یابیم.

وزیر بهداشت تصریح کرد: درست است که سهم بودجه سلامت محدود است و نمی‌توان با آن تمامی امور را به انجام رساند، اما این محدودیت نباید ما را از هدف‌گذاری صحیح باز دارد.

دکتر ظفرقندی ادامه داد: باید در راستای حل مشکلات اساسی کشور و مردم حرکت کنیم. اگر بودجه اندک در فضایی وسیع و بی‌هدف صرف شود، نه تنها به هیچ هدفی نخواهیم رسید، بلکه هیچ‌کس به هیچ‌چیز دست نخواهد یافت و در نهایت، همه دست خالی خواهند ماند. اما با هدف‌گذاری دقیق و اولویت‌بندی نیازهای واقعی کشور، می‌توانیم منابع محدود را به‌طور مؤثر و هدفمند در جهت حل مشکلات اساسی کشور و رفاه مردم هزینه کنیم.

وی همچنین در خصوص بهینه‌سازی منابع اظهار کرد: بهینه‌سازی منابع بدین معناست که باید در حوزه‌های مختلف شناسایی کنیم که کدام بخش می‌تواند تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد و با چه مکانیزم‌هایی این اثرگذاری را ایجاد کنیم.

 وزیر بهداشت گفت: آنچه که به نظر می‌رسد در حال حاضر باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشیم، این است که در این مسیر، با کرامت و احترام با اساتید خود برخورد کنیم.

دکتر ظفرقندی تصریح کرد: ممکن است عدد رتبه علمی کشور از ۱۴ به ۱۶ و یا ۱۷ تغییر کند، اما این تغییرات به هیچ وجه نشان‌دهنده رتبه‌ای کم نیست. اگر این عدد را به نسبت جمعیت، بودجه و تعداد دانشگاه‌ها بسنجیم، این جایگاه همچنان معتبر و قابل دفاع است. این موفقیت حاصل غیرت، همت و تلاش شما دانشمندان کشور است که در چنین جایگاهی قرار گرفته‌ایم.

وی گفت: اگر تنها از جنبه مالی یا بودجه‌ای به این موضوع نگاه کنیم، شاید تطابق دقیقی با این رتبه نداشته باشیم، اما هدف و برنامه‌ریزی ما این است که این جایگاه را ارتقا دهیم. اگر این جایگاه رشد کند، جوانان کشور تنها آن را به‌عنوان یک تغییر در رنکینگ‌های جهانی نخواهند نگریست؛ بلکه آن را به‌عنوان نشانه‌ای از پیشرفت واقعی و علمی کشور خود خواهند دید، که انگیزه و امیدی برای ماندگاری بیشتر و مشارکت فعال در مسیر توسعه ملی به‌وجود خواهد آورد.

وزیر بهداشت بیان کرد: بیشترین عاملی که موجب ماندگاری و پیشرفت می‌شود، علاوه بر شرایط اقتصادی و اجتماعی، این است که ما چگونه با علم، عالم، دانشجو و استاد برخورد می‌کنیم. نحوه‌ احترام به جایگاه علمی و پژوهشی این افراد و اینکه آیا آنها را به‌عنوان مشاوران و تصمیم‌سازان در نظر می‌گیریم یا خیر، از اهمیت بسیاری برخوردار است. 

دکتر ظفرقندی در پایان گفت: بر این باورم که احترام واقعی به علم و نخبگان علمی زمانی محقق می‌شود که بتوانیم پیشرفت کشور را در تمامی عرصه‌ها با مشورت، تصمیم‌سازی صحیح و خرد جمعی پیش ببریم.