د معلوماتي ټکنالوجۍ لویه څېړنیزه اداره؛ د علم، صنعت او ډیجیټل اقتصاد نښلوونکی پل
د ایرانیانو د معلوماتي ټکنالوجۍ او مخابراتو لویه څېړنیزه اداره (اندیشکده عالی فناوری اطلاعات و ارتباطات ایرانیان) د یوې غیرتجارتي مؤسسې په توګه، د سافټویري سیسټمونو، هوښیارو (سمارټ) چوپړتیاوو (سامانونو)، د نويو سوداګريزو موډلونو او د مصنوعي ځيرکتیا، بلاکچین او ډیجیټل اقتصاد په څېر له پرمختللو ټکنالوژیو څخه په ګټې اخیستنې سره د ډیزاین، پراختیا او مشورې ورکولو په ماموریت سره تاسیس شوې ده. دا څېړنیزه اداره، په یوې راتلونکې-لیدونکي او متخصصینو پر پوهه ولاړې لیدلورې سره، هڅه کوي چې د هېواد په باثباته پراختیا، ډیجیټل بدلون، ټکنالوژیکي استخدام او د نویو زیربناوو په لوړولو کې یوه ستراتیژیکه ونډه ولوبوي.
د معلوماتي ټکنالوجۍ لویه څېړنیزه اداره د مدیره پلاوي مشر، حسین قریب، زموږ له خبریال سره په مرکه کې وویل: “نن ورځ تر بل هر وخت ډېر، هېواد د ډیجیټل ټکنالوژیو په برخه کې یوې تخصصي او راتلونکې-لیدونکې ادارې ته اړتیا لري. د دې څېړنیزې ادارې ماموریت یوازې په څېړنې پورې محدود نه دی، بلکې موږ ځانونه د بدلون-جوړوونکو پروژو پلي کولو، ستراتیژیک عمل پالنې (پراګماتیزم) او د سازمانونو او ټولنې لپاره د ریښتیني ارزښت رامنځته کولو ته ژمن ګڼو. له همدې امله، موږ د څېړنیزې ادارې تر چتر لاندې د معلوماتي ټکنالوجۍ، بازارموندنې او نښه جوړونې (برندینګ)، د بلاکچین ټکنالوژۍ پر بنسټ محصولاتو او ډیجیټل اقتصاد په ګډون څو تخصصي کمیسیونونه فعال کړي دي ترڅو پر لویو مسلو په شبکه یي ډول غور وکړي.”
هغه زیاته کړه: “په نننۍ نړۍ کې اړیکې او رسنۍ د اطلاعاتو او کلتور د جریان تپوونکې زړه ګڼل کیږي. په همدې دلیل، د څېړنیزې ادارې دننه د اړیکو او رسنیو کمیسیون جوړ شوی ترڅو د رسنیزو بدلونونو د مطالعې او تحلیل سربیره، د معلوماتي سیسټم په لوړولو، د ټولنې د رسنیز سواد په پیاوړتیا او د ادارو او اتباعو ترمنځ د تعامل لپاره د نوښتګرو موډلونو په ډیزاین کې رول ولوبوي.”
د څېړنیزې ادارې د مدیره پلاوي مرستیال، میلاد زارعي، معلوماتي ټکنالوجۍ لویه څېړنیزه اداره، هم په همدې اړه څرګنده کړه: “ټکنالوژیکي پراختیا له یوې منسجمې اړیکیزې ستراتیژۍ پرته ممکنه نه ده؛ زموږ څېړنیزه اداره ماموریت لري چې د پوهنتونونو، صنعتونو او پالیسي-جوړوونکو ترمنځ اړیکه ټینګه کړي او له نویو اړیکیزو وسایلو څخه په ګټې اخیستنې سره، د ټکنالوژیکي همکاریو فضا پیاوړې کړي. دا اړیکې په داسې شرایطو کې چې نوي ټکنالوژۍ لکه مصنوعي ځيرکتیا او بلاکچین ټولنیز او اقتصادي جوړښتونه بدل کړي، دوه چنده اهمیت لري.”
هغه دوام ورکړ: “نن ورځ اړینه ده چې د بلاکچین او مصنوعي ځيرکتیا په څېر برخو کې د هېواد د راتلونکو بدلونونو د چټکوونکو په توګه ژورې څېړنې ترسره شي. همدارنګه، د اړیکو او رسنیو کمیسیون به هم د رسنیزو تمایلاتو په تحلیل او د جعلي خبرونو سره په مبارزه کې یو کلیدي رول ولوبوي. موږ باور لرو چې باثباته پراختیا د مسؤلو او هوښیارو رسنیو پرته نه شي ترسره کیدای.”
معلوماتي ټکنالوجۍ لویه څېړنیزه اداره او مخابراتو د لویې څېړنیزې ادارې د مدیره پلاوي غړې، معصومه قرباني، هم په یوه مرکه کې روښانه کړه: “زموږ یوه اصلي موخه، د مسلکي او تخصصي همکارۍ محور رامنځته کول دي. له نورو څېړنیزو ادارو او تخصصي سازمانونو سره دوامداره اړیکه، یو داسې فرصت دی چې کولای شي د هېواد علمي او عملي ظرفیتونه سره یوځای کړي. زموږ څېړنیزه اداره غواړي چې د نویو ټکنالوژیو په برخه کې د ملي او نړیوالو ادارو ترمنځ د خبرو اترو او تجربو د تبادلې په مرکز بدل شي.”
هغې همدارنګه ټینګار وکړ: “دې څېړنیزې ادارې کې د ډیجیټل اقتصاد کمیسیون دنده لري چې د هېواد د ډیجیټل اقتصاد ظرفیتونه او ننګونې وپیژني او د هغې د ودې لپاره پالیسي وړاندیزونه وړاندې کړي. د سټارټ اپونو ملاتړ او د نوي اقتصاد په نړیوالو بازارونو کې د ایران د موقعیت موندنې سره مرسته کول د دې کمیسیون د ماموریت یوه برخه ده. ترڅنګ یې، د بلاکچین او رمزي اسعارو (رمزارز) کمیسیون هم په دې برخه کې د کاروړ (اپلیکیشن) او ملاتړ چوکاټونو د تدوین په موخه رامنځته شوی ترڅو ایران د نړیوال نوښت له څپې څخه شاته پاتې نشي.”
د څېړنیزې ادارې د مدیره پلاوي بلې غړې، سیده معصومه میرنظامي، هم په خپلو خبرو کې یادونه وکړه: “بشري ځواک په ډیجیټل عصر کې د هېواد تر ټولو مهمه پانګه ده. له همدې امله، د څېړنیزې ادارې دننه د بشري پانګې او سازماني بدلون کمیسیون ته ماموریت ورکړل شوی چې د ډیجیټل مهارتونو او روزنې اړتیاوې وپیژني او د مهارتونو لوړولو پروګرامونه ډیزاین کړي. سازماني بدلون او د کارونو د راتلونکي په وړاندې د بشري منابعو پیاوړتیا، د دې کمیسیون له لومړیتوبونو څخه دي.”
هغې وویل: “د دې ترڅنګ، د نوښت او تشبث کمیسیون هم د تشبث کوونکو د پیاوړتیا او د سټارټ اپ ایکوسیستم د ملاتړ په موخه جوړ شوی دی. موږ باور لرو چې سټارټ اپونه د اقتصادي پراختیا محرک ماشینونه دي او باید داسې شرایط چمتو شي چې دوی وکولای شي خپل نوښتګر نظرونه په محصول او خدمت بدل کړي. د راڅرګندو ټکنالوژیو کمیسیون هم ماموریت لري چې کوانټم، میټاورس، انټرنټ آف شیان (IoT) او نانوتکنالوژي په څېر ټکنالوژۍ وڅاري او تحلیل کړي او نړیوالو نوښتونو څپو ته د هېواد د ننوتلو لپاره اړینې ستراتیژۍ وړاندیز کړي.”
میرنظامي په پای کې څرګنده کړه: “د مصنوعي ځيرکتیا کمیسیون او همدارنګه د معلوماتي ټکنالوجۍ کمیسیون، د څېړنیزې ادارې دوه نور وزرونه دي. د مصنوعي ځيرکتیا کمیسیون ماموریت، د بومي پوهې پراختیا، د کاروړ (اپلیکیشن) پروژو ملاتړ او د هوښیارو سیسټمونو او الګوریتمونو له لارې د ژوند کیفیت لوړول دي. په داسې حال کې چې د معلوماتي ټکنالوجۍ کمیسیون، د سازمانونو د هوښیارۍ او د ملي موثریت د لوړولو لپاره اصلي زیربناوې تعقیبوي. دا کمیسیون پر بومي زیربناوو په تمرکز او د نویو موډلونو په ډیزاین سره، د ایران د ډیجیټل اقتصاد په راتلونکي کې کلیدي رول ولوبوي.”