آسیب های جسمانی و اقتصادی کرونا/ فیزیوتراپیست ها باید به خطشوند

به گزارش خبرنگار مهر، پس از گذشت حدود سه سال از دوران شیوع ویروس کووید ۱۹ که به دلایل متعدد، خانه نشینی و عدم حضور در محیط‌های شغلی، تحصیلی، تفریحی، ورزشی، هنری، فرهنگی و اجتماعی را در پی داشت و تحرک افراد جامعه را به حداقل رسانده بود و در عوض نشستن‌های طولانی مدت پشت رایانه برای برگزاری جلسات و کلاس‌های مجازی، تماشای برنامه‌های تلویزیون، بازی‌های رایانه‌ای به جای فعالیت‌های ورزشی و حضور طولانی مدت در شبکه‌های اجتماعی که در وضعیت نشسته، سر رو به پایین و بی حرکت در کار کردن با گوشی‌های هوشمند به شکل آسیب زایی در میان جوامع رواج یافت، با اُفت آمادگی جسمانی افراد جامعه به خصوص شهرنشین‌ها روبه رو هستیم.

آسیب‌های فقر حرکتی

پرهام پارسانژاد نایب رئیس انجمن فیزیوتراپی ایران و دبیر هیأت عالی انتظامی سازمان نظام پزشکی، در گفتگو با خبرنگار مهر، به آسیب‌های جسمانی دوران کرونا اشاره کرد و گفت: آمادگی جسمانی پایین به دلیل فقر حرکتی و قرار گرفتن طولانی در وضعیت‌های نامناسب، مردم را نسبت به عوامل خطرزای سلامت و به ویژه سیستم اسکلتی عضلانی آسیب پذیرتر کرده و ما هر روز در مراکز فیزیوتراپی با مراجعین زیادی رو به رو هستیم که با بلند کردن و حمل کردن یک بار نه چندان سنگین یا انجام یک حرکت ورزشی نه چندان سخت و یا یک تنش عصبی نه چندان شدید، دچار گردن درد یا کمردرد حاد می‌شوند.

وی افزود: افراد بسیاری هم به فیزیوتراپیست ها مراجعه می‌کنند و بازگشت به ورزش خود را بعد از دوران طولانی شیوع کرونا، ناکام عنوان کرده و از پیچ خوردگی مچ پا، آسیب منیسک و رباط زانو و کشیدگی تاندون شانه شکایت می‌کنند.

پارسانژاد تاکید کرد: این حجم از بروز آسیب و مراجعه به مطب‌ها و کلینیک‌های ارتوپدی و فیزیوتراپی در دوران پساکرونا هشداری است برای توجه بیشتر به آحاد جامعه از کودک و نوجوان گرفته تا جوانان ورزشکار و میانسالان شاغل و سالمندان که بیشتر در معرض خطر چنین آسیب‌هایی قرار دارند.

وضعیت بغرنج دانش آموزان

وی ادامه داد: دانش آموزانی که در دو سه سال اخیر ساعت‌ها برای کلاس‌های درس پای رایانه‌ها بودند و حالا باید کیف سنگین مدرسه را برای مسافتی طولانی حمل کنند و روی نیمکت‌های غیر استاندارد مدرسه به مدت طولانی در وضعیت‌های غیر اصولی بنشینند.

نایب رئیس انجمن فیزیوتراپی ایران گفت: برای پیشگیری از بروز ناهنجاری‌های اسکلتی مانند انحراف جانبی ستون فقرات، افزایش قوس پشتی، گردن درد و کمردرد باید تحت آموزش‌های مداوم و برنامه ریزی شده فیزیوتراپیست ها قرار بگیرند و بازگشت به کلاس‌های ورزش با پیش نیاز آموزش مراقبت از عضلات، مفاصل و ستون فقرات توسط این متخصصین صورت گیرد.

وی افزود: خبر بد هم این است که بسیاری از مدارس فضای کافی و مناسب برای تأمین حرکت روزانه لازم برای دانش آموزان را ندارند و این نیاز باید با آموزش و تأکیدهای لازم به والدین در فضاهای خارج از مدرسه برآورده شود که در غیر این صورت جامعه فعال سال‌های آینده کشور با ناتوانی‌های گسترده ناشی از بی توجهی امروز رو به رو خواهد بود و علاوه بر افت کیفیت زندگی خود، خسران مالی سنگینی را در آینده به دلیل استراحت‌های پزشکی و دوری از کار پس از بروز آسیب‌های مکرر، به نظام اقتصادی کشور وارد خواهد کرد.

اهمیت حضور فیزیوتراپیست ها در محیط‌های آموزشی و شغلی

پارسانژاد اظهار داشت: حضور فیزیوتراپیست ها در مدارس، ادارات، کارخانجات و مراکز ورزشی و تحت نظر قراردادن شیوه فعالیت هر کدام از این اقشار و طراحی روش‌ها و تمرین‌های درمانی و آموزش روش‌های پیشگیری از بروز آسیب و گنجاندن ساعت تمرین درمانی در برنامه روزانه این افراد همچون ساعت ناهار و نماز، می‌تواند از مؤثرترین روش‌های جبران آمادگی جسمانی از دست رفته جامعه در دوران شیوع کرونا باشد.

وی افزود: به طور قطع نظام سلامت کشور نباید بنشیند و انتظار بروز سندرم‌های شایعی چون گردن پیامکی، گیرافتادگی تاندون شانه، گیرافتادگی عصب در تونل مچ دست، بیرون زدگی دیسک‌های بین مهره‌ای و…، را داشته باشد تا آنها را به مراکز فیزیوتراپی ارجاع دهد، بلکه می‌تواند با اولویت بالا، کارگروه‌های علمی و تخصصی را برای توسعه و به خدمت گرفتن گسترده‌تر این رشته در سطح جامعه تشکیل دهد و به فوریت برون ده عملی این کارگروه‌ها را در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور و بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی سراسر کشور اجرایی سازد.

چالش‌های حرفه فیزیوتراپی

نایب رئیس انجمن فیزیوتراپی ایران گفت: رفع چالش‌های متعدد و مطالبات دانش آموختگان رشته فیزیوتراپی در جهت تسهیل خدمت رسانی آنان به بیماران نیز باید در دستور کار معاونت درمان وزارت بهداشت قرار گیرد.

وی افزود: مؤسسات فیزیوتراپی که برای تجهیز و راه اندازی آنها میلیاردها تومان هزینه شده است با تعرفه‌های درمانی ناچیز و نامتناسبی رو به رو هستند که ادامه فعالیت آنها را با چالش جدی رو به رو ساخته و هر روز آگهی‌های واگذاری این مراکز و فروش تجهیزات آنها به صورت نگران کننده‌ای در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود و روند رو به افزایش آنها حکایت از بحران اقتصادی گسترده در این حوزه دارد.

پارسانژاد تاکید کرد: بسیاری از همکاران فیزیوتراپیست با مطالبه مکرر رسیدگی به وضعیت تعرفه ارائه خدمات فیزیوتراپی ابراز می‌دارند که هزینه تاکسی بیماران آنها برای رسیدن به مرکز فیزیوتراپی بیش از هزینه پرداختی برای درمان فیزیوتراپی است.

وی افزود: علاوه بر تعرفه ناچیز و غیر واقعی، متأسفانه معیار تعرفه گذاری خدمات فیزیوتراپی هم به لحاظ علمی و کارشناسی دارای ایرادات جدی است، چنانکه تعرفه درمان‌های مهارتی و تخصصی فیزیوتراپیست که به سطح دانش و تجارب وی ارتباط دارد از تعرفه خدماتی که با تجهیزات مختلف ارائه می‌شوند بسیار کمتر بوده و انگیزه فیزیوتراپیست ها را برای انجام درمان‌های مؤثری همچون تمرین درمانی و درمان‌های دستی، کم می‌کند.

پارسانژاد گفت: تأسف آورتر اینکه همین تعرفه‌های غیرواقعی هم از پوشش بیمه‌ای مناسبی برخوردار نیست و بیمه‌های پایه و تکمیلی این هزینه‌ها را با هزار تغییر و تعدیل و تأخیر به صورتی تحقیرآمیز پرداخت می‌کنند که باعث لغو قرارداد بسیاری از مراکز با آنها شده است.

وی افزود: بدین ترتیب بیماران گرفتار بیمه شده از بیمه‌های پایه و تکمیلی یا به مراکزی فاقد قرارداد با بیمه مراجعه می‌کنند و هزینه را از جیب می‌پردازند و یا خدماتی بی کیفیت در برخی مراکز دولتی و یا طرف قرارداد با بیمه دریافت می‌کنند که نتیجه‌ای جز افول سلامت جسمانی و ناتوانی افراد جامعه را در پی نخواهد داشت.

مشکلات حاشیه‌ای برای فیزیوتراپیست ها

دبیر هیأت عالی انتظامی سازمان نظام پزشکی ایران گفت: فیزیوتراپیست ها این روزها علاوه بر چالش تعرفه پایین و پوشش بیمه‌ای ناکارآمد، با معضل بزرگ‌تری همچون تأییدیه آتش نشانی و آسانسور هم رو به رو هستند که برای صدور یا تمدید پروانه شأن مجبورند تا صدها میلیون تومان هزینه انجام ملزومات و اخذ این تأییدیه ها را هم بپردازند.

وی افزود: دلایلی که این شرایط را غیر منطقی و آسیب زا می دانم این است که ما زمانی اینقدر به مسائل ایمنی بی توجه بودیم و بدون هیچ نظارتی پروانه صادر می‌کردیم که فجایع و آتش سوزی‌های مکرر را در مراکز درمانی در پی داشت و حالا به یکباره بدون توجه زیرساخت‌ها و امکانات ساختمان‌های موجود، آنچنان سختگیرانه لیستی طولانی از ملزومات ایمنی و آتش نشانی را بر سر راه جوانان فیزیوتراپیست گذاشته‌ایم که آنها به رغم عقد قرارداد و پرداخت ماه‌ها اجاره بهای سنگین این واحدها، توان تأمین یکباره این ملزومات را ندارند و به دلیل عدم صدور یا تمدید پروانه‌هایشان مجبور به لغو قرارداد و پذیرش ضرر و زیان و صرف نظر کردن از راه اندازی یا ادامه فعالیت مرکز درمانی خود می‌شوند.

پارسانژاد ادامه داد: در واقع ما در برخورد با مسأله ایمنی آتش نشانی و آسانسور مرکز درمانی دچار افراط و تفریط شده ایم که در هر دو مورد مردم متضرر شده‌اند. جالب‌تر اینکه در اجرای این قوانین، هزینه‌های تأمین ملزومات ایمنی مذکور در یک ساختمان با واحدهای آپارتمانی متعدد بر عهده واحد فیزیوتراپی است که می‌خواهد پروانه تأسیس اخذ نماید و یا پروانه اش را تمدید کند که بی عدالتی آشکاری در حق این مراکز از سوی معاونت درمان است.

وی افزود: راه حل اصولی کار این است که اولاً در این شرایط لحاظ کردن ملزومات ایمنی به صورت کامل، تدریجی و گام به گام و در یک مهلت زمانی مناسب صورت گیرد تا مانع از صدور و تمدید پروانه و ادامه فعالیت و ارائه خدمات درمانی به بیماران نیازمند نشود، ثانیاً با هماهنگی سایر سازمان‌ها مانند شهرداری تدابیری اندیشیده شود که هزینه و مسئولیت تأمین ملزومات ایمنی آتش نشانی و آسانسور بر عهده هیأت مدیره و تمام واحدهای آپارتمانی یک ساختمان باشد.

پارسانژاد تاکید کرد: فیزیوتراپیست هایی که تمام سختی‌ها را تحمل می‌کنند و چراغ مرکز درمانی خود را روشن نگه می‌دارند در شبکه‌های مجازی با مداخلات گسترده افراد فاقد صلاحیت در حیطه تخصصی خود مواجه می‌شوند. به طوری که دانش آموختگان رشته‌های تربیت بدنی این روزها به جای مربیگری ورزش برای افراد سالم و کمک به ارتقا سلامت جسمانی جامعه، مدعی درمان آسیب دیدگان در باشگاه‌ها و مراکز حرکات اصلاحی هستند و با انتشار ویدئوهای گسترده بدون هیچ‌گونه نظارتی، سلامت مردم را با مخاطره جدی روبرو ساخته‌اند. خصوصاً که بخش بزرگی از این ویدئوها مربوط به انجام تکنیک‌های تخصصی و با مهارت بالای منیپولاسیون مفاصل یا به قول مردم قولنج شکستن است که بسیار مورد توجه آحاد جامعه قرار می‌گیرد و آسیب‌های جبران ناپذیر سلامتی را برای آنها در پی خواهد داشت.

دخالت در حرفه تخصصی فیزیوتراپی

پارسانژاد با انتقاد شدید از دخالت برخی سازمان‌ها و مؤسسات در امور تخصصی حرفه فیزیوتراپی، تاکید کرد: متأسفانه این روزها مؤسسات آموزشی متعددی با مقاصد اقتصادی با برگزاری دوره‌های “آموزش دستیار فیزیوتراپی”، زمینه ورود افراد فاقد صلاحیت را در امر درمان و سلامت مردم ایجاد کرده‌اند. در رأس آنها مؤسسه سها زیرمجموعه دانشگاه آزاد است که به رغم اعلام غیرقانونی بودن آموزش‌های آنها در حوزه علوم پزشکی از سوی معاونت آموزشی وزارت بهداشت و معاونت فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی، همچنان با اطلاعیه‌های مکرر در شبکه‌های اجتماعی به جذب مخاطبانی ناآگاهی می‌پردازد که بعد از پرداخت هزینه‌ای حدود ۱۰ میلیون تومان و اعطای مدرک تحصیلی، هیچ مجوز قانونی برای فعالیت درمانی در مراکز فیزیوتراپی نخواهند داشت.

دبیر هیأت عالی انتظامی سازمان نظام پزشکی کل کشور، در پایان گفت: فیزیوتراپیست ها در میان تمامی گروه‌های پزشکی و درمانی با کمترین میزان شکایت از طرف مردم روبه رو بوده اند و از محبوب ترین گروه‌ها در میان پزشکان و درمانگران هستند که به واسطه ارتباط مکرر در جلسات متعدد، نگرشی جامع‌تر بر شرایط بیماران داشته و امکان ارائه خدمات درمانی مفیدتر و مؤثرتری برای بیماران نیازمند کشورمان دارند.