گل ختمی: گلی با خواص شفابخشی

به گزارش خبرنگار مهر، گل ختمی گیاهی با خواص دارویی و زیبایی متعدد است، گل ختمی یکی از گیاهان زینتی شناخته‌شده است که علاوه بر زیبایی، خواص درمانی متعددی دارد.

این گیاه از خانواده پنیرک بوده و گل‌هایی به رنگ‌های بنفش، صورتی، قرمز، زرد و سفید دارد. گل ختمی گیاهی چندساله با ساقه‌ای استوانه‌ای‌شکل و برگ‌های سبز و پهن است که در زمینه‌های درمانی مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد.

نام علمی گل ختمی Althaea officinalis است که نوع دیگری از این گیاه ریشه‌ای چوبی‌تر و سفت‌تر با نام Hollyhock دارد؛ هر دو گونه در اروپا و آفریقا رشد می‌کنند.

انواع گل ختمی متنوع بوده و دو نوع اصلی آن، بنفش و سفید، بیشتر شناخته‌شده‌اند. در ایران و برخی کشورهای دیگر، گونه‌های مختلفی از گل ختمی با نام‌هایی مانند بابونه کوهی، یاسمنی، سرخس کوهی و ختمی هندی شناخته می‌شوند.

خواص گل ختمی

گل ختمی به دلیل خاصیت ضدالتهابی و آرام‌بخش، در درمان سرفه و بیماری‌های تنفسی مؤثر است. از دم‌نوش گل ختمی برای کاهش التهاب مجاری تنفسی، سرفه‌های خشک و تسکین غشاهای مخاطی استفاده می‌شود.

یکی از کاربردهای مهم این گیاه، کمک به درمان عفونت‌ها و التهاب‌های گلو است. آنزیم‌های موجود در ریشه گل ختمی می‌توانند باکتری‌ها را مهار کرده و مخاط گلو را نرم کنند.

گل ختمی می‌تواند یک‌لایه محافظتی در دستگاه گوارش ایجاد کرده و التهاب معده را کاهش دهد. این گیاه در تسکین زخم معده، درمان یبوست و اسهال نیز مؤثر است.

اثر ضدالتهابی گل ختمی برای کاهش علائم بیماری‌های پوستی مانند اگزما و درماتیت (نوعی بیماری التهابی خارش‌دار پوست که به دنبال تغییر در لایه سطحی پوست (اپیدرم) به وجود می‌آید) ثابت شده است. همچنین، برگ‌های گل ختمی به‌عنوان ضماد برای نیش حشرات استفاده می‌شوند.

ریشه گل ختمی دارای خواص ضد باکتریایی بوده و برای درمان آبسه و زخم‌های پوستی کاربرد دارد. استفاده از عصاره این گیاه به کاهش التهاب و بهبود سوختگی‌های پوستی کمک می‌کند.

عصاره ریشه گل ختمی در درمان عفونت‌های ناشی از باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک مؤثر است و می‌تواند در بهبود زخم‌های عفونی نقش داشته باشد. همچنین گل ختمی در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی مانند صابون، کرم و روغن‌های گیاهی کاربرد دارد. از ماسک گل ختمی برای رفع لک‌های پوستی، جلوگیری از موخوره و تقویت مو استفاده می‌شود.

عصاره گل ختمی می‌تواند به کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک کند، که این امر در پیشگیری از بیماری‌های قلبی مؤثر است.

طرز تهیه دم‌نوش گل ختمی

برای دم کردن و مصرف گل ختمی برای تب، گلو درد و سرماخوردگی، یک قاشق چای‌خوری از گل ختمی را در یک فنجان آب جوش قرار داده و حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه منتظر بمانید تا مزه و رنگ گل ختمی به آب منتقل شود. سپس می‌توانید آن را صاف کرده و مصرف کنید.

برای تهیه دم‌نوش گل ختمی و آویشن، یک قاشق چای‌خوری از هر یک از گیاهان گل ختمی و آویشن را در یک فنجان آب جوش بریزید و حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه صبر کنید تا دم‌نوش آماده شود. سپس دم‌نوش را از روی گیاهان صاف کرده و می‌توانید با افزودن عسل به آن، طعم آن را بهبود بخشید. این دم‌نوش دارای خواص ضد التهابی، ضد عفونی کننده، ضد سرفه و آرام‌بخش است.

تفاوت گل بنفشه با گل ختمی

گل بنفشه و گل ختمی، دو گیاه متفاوت هستند که علاوه بر داشتن خصوصیات و خواص متفاوت، همچنین در بخش‌های مختلفی از گیاه قرار دارند. گل بنفشه، گلی با رنگ بنفشه و معطر است که از آن به عنوان یک گیاه آرایشی و دارویی استفاده می‌شود. در مقابل، گل ختمی، گل‌های ریز، سفید رنگ و کوچکی هستند که در شاخه‌های گیاه قرار دارند. گل ختمی نیز مانند گل بنفشه، خواص دارویی و آرایشی دارد و به عنوان محصولی دیگر در صنعت آرایشی و دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عوارض و موارد احتیاط

گل ختمی به‌طورکلی بی‌خطر است، اما در برخی موارد ممکن است موجب ناراحتی معده، سرگیجه یا واکنش‌های پوستی شود. همچنین، این گیاه ممکن است با داروهای دیابت و برخی داروهای دیگر تداخل داشته باشد و مانع جذب آنها شود.

گل ختمی علاوه بر اینکه یک گیاه زینتی زیباست، خواص درمانی متعددی نیز دارد. از درمان مشکلات گوارشی و تنفسی گرفته تا مراقبت از پوست و مو، این گیاه نقش مهمی در طب ایرانی ایفا می‌کند. با این حال برای جلوگیری از عوارض احتمالی، بهتر است مصرف آن تحت نظر پزشک باشد.