مخالفت قاطع جامعه پرستاری با گسترش مدارس بهیاری

به گزارش خبرگزاری مهر، محمدتقی جهانپور، در این نامه عنوان داشته است: نظر به موضع گیری برخی مسئولین وزارت بهداشت در خصوص احیای رسته بهیاری، موارد زیر که صراحتاً و قطعاً پیرامون مخالفت جامعه بزرگ پرستاری با این امر است را به استحضار می‌رساند.

۱- دهه‌ها است که تربیت بهیاری چه در داخل کشور و چه در کشورهای مترقی و پیشرفته از بعد نظام سلامت، امری منسوخ و کنار گذاشته شده عنوان می‌شود. گسترش این دوره در حدود ۵۰ سال قبل، به دلیل نبود مراکز کافی و معتبر تربیت نیروی پرستار بوده که هم اکنون حدود ۲۱۰ دانشکده پرستاری در کشور در حال فعالیت هستند و از بعد آموزشی هیچ کم و کاستی وجود نداشته و سالانه استقبال از این رشته مقدس و حساس، بیش از پیش است که با توجه به این امر، احیا رسته بهیاری هیچ گونه موضوعیتی ندارد.

۲- از آنجا که متولی تربیت بهیاران وزارت آموزش و پرورش است، تداخل در آموزش از بعد فنی و محتوایی و همچنین ضربه به نهاد دانشگاه، از دیگر مضرات احیا رسته بهیاری است. رشته پرستاری و منابع و دروس آن، کاملاً منطبق بر علم روز بوده که دهه‌ها است اساتید به نامی در داخل و خارج از کشور آن را نگاشته و بر آن نظارت داشته اند که از نظر مفاد درسی، رشته آکادمیک پرستاری با رسته بهیاری قابل قیاس نبوده و احیا این دوره، مستقیماً سلامت مردم و ساختار نظام سلامت را هدف قرار خواهد داد. همچنین یک فارغ التحصیل بهیاری سن آن ۱۸ سال بوده که از نظر پختگی و بلوغ اجتماعی و پذیرش آن توسط عموم جامعه با یک فارغ التحصیل پرستاری در سن ۲۲ سالگی هیچ قرابتی نداشته که مستقیماً این مورد نیز نظام ارائه خدمات سلامت را با بحران روبرو خواهد کرد.

۳- با عنایت به این موضوع که نهاد متولی بهیاری، وزارت آموزش و پرورش است، هیچ گونه نظارت و اعمال نظر توسط هیأت ممتحنه پرستاری بر آن وجود نخواهد داشت و اعتبار مدارک صادر شده برای آن، از پایه زیر سوال است. خروج آموزش پرستاری از نهادهای متولی آن در حوزه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شروع بحران در آموزش پرستاری کشور خواهد بود که نهایتاً منتج به بحران‌های اجتماعی، آموزشی و … خواهد شد. همچنین باید به این نکته توجه داشت که وزارت آموزش و پرورش هیچ گونه زیرساخت آموزش عملی (بستر فضای بالینی مانند بیمارستان‌ها) را دارا نمی‌باشد که این موضوع نیز مستقیماً سلامت مردم را مورد هدف قرار خواهد داد.

۴- از بعد اقتصادی، تربیت بهیار و سپس اختصاص سهمیه برای ورود به رشته پرستاری، بسیار پر هزینه و زمان بر خواهد بود و یک فارغ التحصیل پرستاری که تربیت آن ۴ سال به طول خواهد انجامید، با احیا این رسته به ۷ سال افزایش خواهد یافت که در شرایط فعلی اقتصادی کشور، هیچ گونه توجیهی ندارد.

۵- بر اساس قوانین بالادستی و آئین نامه‌های سازمان امور اداری و استخدامی کشور، آزمون استخدامی برای دارندگان مدرک کاردانی و بالاتر خواهد بود و بهیاران حق شرکت در آزمون استخدامی را ندارد. این موضوع به تنهایی پتانسیل ایجاد یک بحران اجتماعی را برای کشور به دنبال خواهد داشت، زیرا حاکمیت با فارغ التحصیلانی روبرو خواهد شد که با وعده‌های استخدام و جذب و … در ابتدا روبرو بوده اند و پس از فارغ‌التحصیلی با عدم کنش شغلی مواجه خواهند بود که با توجه به شرایط اجتماعی و سیاسی کشور، به هیچ عنوان به صلاح نبوده و نخواهد بود.

۶- زمان انتظار برای تربیت یک بهیار و یک پرستار به صورت تقریبی به یک اندازه است. (بهیار ۳ سال و پرستار ۴ سال). این مورد در حالی است که سال آخر دوره تربیت یک نیروی پرستار نیز در عرصه خدمات پرستاری و در مراکز درمانی می‌گذرد. لکن از جهات مختلف و با توجه به مفاد درسی، شرح وظایف، نوع و کیفیت آموزش و … حضور یک نیروی پرستار برای نظام سلامت کارایی بسیار بالاتری دارد که با عنایت به این موضوع، توجیهی برای تربیت بهیار وجود ندارد.

۷- بر اساس کتاب “شرح وظایف جامع سطوح و رده‌های پرستاری” که از جانب وزارت بهداشت، در سال ۱۳۹۶ ابلاغ شده است، بخش اندکی از شرح وظایف بهیار و پرستار به صورت تقریبی مشابه به یکدیگر است که از این نظر نیز تربیت نیروی بهیار توجیه پذیر نیست. همچنین با عنایت به این موضوع، گسترش آموزش بهیاری در بین پرستاران، موجی از نارضایتی را ایجاد خواهد کرد که کنترل شرایط احتمالی پیش آمده خارج از توان نظام سلامت کشور خواهد بود.

۸- در حدود یک دهه است که نظام مراقبت پرستاری در کشور، پیرو نظام‌های مترقی و پیشرفته سلامت در کشورهای دیگر، به دو رده حرفه‌ای و غیرحرفه ای (شغلی) تقسیم شده است که رده حرفه‌ای به عنوان پرستار (دارای مدرک حداقل کارشناسی) و رده غیرحرفه ای به عنوان کمک پرستار شناخته می‌شود. همچنین فارغ التحصیلان متعدد و متخصص بسیاری در سطوح کارشناسی ارشد و دکتری نیز در جامعه پرستاری وجود دارد. از این رو تمامی ابعاد و نیازهای مراقبتی پرستاری برای عموم جامعه توسط این دو رده پوشش داده می‌شود. همچنین شرح وظایف کمک پرستار و پرستار هیچ تداخلی با یک دیگر ندارد و هیچ گونه مشکلی در نظام ارائه خدمات پرستاری به وجود نخواهد آمد. با عنایت بر موارد مطرح شده، از حیث مدیریت نیرو، ارائه خدمات پرستاری در همه سطوح، رضایت‌مندی مردم، کاهش هزینه بر نظام سلامت و حاکمیت و ده‌ها مورد دیگر، تربیت بهیار هیچ گونه توجیهی ندارد.

۹- توجه به توسعه نقش حرفه‌ای و نگاه رو به آینده و با عنایت به سطح بندی خدمات، در نظام ارائه خدمات پرستاری، تنها دو رده پرستار و کمک پرستار جایگاه دارند و این که با توجه به پیشرفت روزافزون سایر حرف نظام سلامت، نیاز به تخصصی شدن این نظام ارائه خدمات بیش از پیش احساس می‌شود که احیا رسته بهیاری در تضاد مستقیم با این موضوع است. همچنین این موضوع در همه اسناد و صورت جلسات و نامه نگاری‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال ۱۳۹۵ تاکید شده و مطلبی است که در سالیان گذشته حل شده بود، لکن عدم توجه به توافقات و آئین نامه‌های گذشته، اسناد بالادستی، شرایط اجتماعی و سیاسی کشور، ابعاد اقتصادی و ده‌ها مورد دیگر احیا رسته بهیاری را بر زبان انداخته است که این امر، هیچ توجیهی در همه ابعاد گفته شده ندارد.

۱۰- کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی نیز صراحتاً مخالفت خود را با احیا رسته بهیاری بیان کرده است که مراتب این مخالفت در نامه به شماره ۲۰۴۴۷۱۸۵ مورخ ۰۲/‏۰۳/‏۱۴۰۲‬ رئیس محترم کمیسیون عنوان شده است.

۱۱- نگاه سازمان نظام پرستاری نسبت به رسته بهیاری، کاهش و حذف مدارس بهیاری و ارتقا تحصیل بهیاران گرامی فعلی به پرستاری است که با عنایت به جمیع موارد مطرح شده امری منطقی و قابل قبول است.

۱۲- نظام سلامت کشور باید در راستای ماندگاری و جذب نیروهای فارغ التحصیل پرستاری حرکت کند در حالی که در همه نقاط کشور با کمبود نیروی پرستار در مراکز درمانی روبرو هستیم، لکن تنها در چند کلان شهر بزرگ، کمبود نیروی پرستاری وجود دارد و دراکثر نقاط کشور با پدیده پرستار بیکار روبرو هستیم که عدم توان نظام سلامت در جذب این عزیزان، سبب کمبود نیرو در مراکز درمانی و مراقبتی شده است.

لذا از جنابعالی که همواره دلسوز مردم شریف ایران و جامعه محترم پرستاری هستید، تقاضا می‌شود که با ورود جدی خود به این موضوع مانع ایجاد بحران در جامعه شریف پرستاری و نظام سلامت کشور شده و از تحمیل هزینه بر نظام مقدس جمهوری اسلامی جلوگیری نمائید.