نقش رسانه در سلامت؛ ستون پنجم نظام پیشگیری و آگاهی‌بخشی عمومی
نقش رسانه در سلامت طی دهه‌های اخیر از قالب سنتی اطلاع‌رسانی فراتر رفته و اکنون به یکی از ارکان سیاست‌گذاری عمومی، فرهنگ‌سازی بهداشتی، و حتی تنظیم رفتارهای کلان اجتماعی در مواجهه با بحران‌های سلامت بدل شده است. در دنیای امروز، سلامت نه فقط در اتاق پزشکان و بیمارستان‌ها، بلکه در سطر به سطر گزارش‌های خبری، کمپین‌های ارتباطی، و نریشن‌های تصویری شکل می‌گیرد. رسانه‌ها، به‌ویژه در بحران‌های جهانی مانند پاندمی کووید-۱۹، نشان دادند که می‌توانند هم ناجی جان‌ها باشند و هم با بی‌دقتی، منبعی از اضطراب و اطلاعات نادرست شوند.
رسانه، تسهیل‌گر آگاهی یا انتقال‌دهنده اضطراب؟
به گزارش ارتباطات رسانه ها، نقش رسانه در سلامت تنها به انتقال اطلاعات محدود نمی‌شود. رسانه‌ها در تنظیم ادراک عمومی از خطر، درک درست از پیشگیری، و مشارکت در رفتارهای بهداشتی نقش کلیدی دارند. مطالعات نشان داده‌اند که شیوه پوشش رسانه‌ای اخبار سلامت می‌تواند مستقیماً بر میزان واکسیناسیون، رعایت فاصله اجتماعی، یا حتی خوددرمانی تأثیرگذار باشد. به‌همین دلیل، طراحی پیام‌های سلامت باید با همکاری متخصصان اپیدمیولوژی، ارتباطات سلامت، و خبرنگاران علمی انجام شود تا خطری از جنس infodemic (هم‌همه اطلاعات نادرست) جامعه را تهدید نکند.
خبرنگاری سلامت؛ تخصصی فراتر از ترجمه بروشور
خبرنگاری در حوزه سلامت یک حوزه تخصصی است که نیازمند آشنایی با مفاهیم پزشکی، قوانین سلامت، اخلاق حرفه‌ای، و مهارت‌های ترجمه دانش علمی برای عموم است. خبرنگار سلامت نه‌تنها باید بتواند اطلاعات فنی را درک کند، بلکه باید از اعتبار منابع، نوع تحقیقات علمی، و بار روانی پیام‌ها نیز آگاه باشد. در نبود چنین نگاهی، رسانه ممکن است به جای آگاهی‌بخشی، به ترویج شبه‌علم، محصولات غیرمجاز پزشکی، یا حتی تشویش ذهنی جامعه دامن بزند.
رسانه‌های عمومی یا شبکه‌های اجتماعی؛ میدان نبرد اعتماد
در عصر دیجیتال، مرز میان رسانه‌های حرفه‌ای و پلتفرم‌های اجتماعی روزبه‌روز کمرنگ‌تر می‌شود. با این حال، اعتماد عمومی هنوز به رسانه‌های رسمی گره خورده است. نقش رسانه در سلامت در این‌جا یک مسئولیت دوگانه دارد: هم مقابله با انتشار اطلاعات نادرست در شبکه‌های اجتماعی، و هم حفظ استانداردهای روزنامه‌نگاری علمی برای انتقال اطلاعات موثق. گزارش‌گری در مورد واکسن‌ها، بیماری‌های واگیر، یا سیاست‌های بهداشتی، دیگر یک خبر روزمره نیست؛ بلکه یک کنش مستقیم بر امنیت روانی و زیستی جامعه است.
سلامت دیجیتال و چالش اعتبارسنجی محتوا
با گسترش پلتفرم‌های سلامت دیجیتال، رسانه‌ها باید نقش پررنگ‌تری در اعتبارسنجی، راستی‌آزمایی، و ترویج منابع معتبر ایفا کنند. از اپلیکیشن‌های پزشکی گرفته تا ویدیوهای آموزشی اینفلوئنسرها، مخاطب امروز در انبوهی از اطلاعات غرق است و به راهنما نیاز دارد. رسانه‌ها می‌توانند با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، پلتفرم‌های fact-checking و الگوریتم‌های رصد محتوا، نقش فعالانه‌ای در صیانت از فضای سلامت دیجیتال بازی کنند.
از خبر تا اقدام؛ رسانه در خدمت سلامت ملی
نقش رسانه در سلامت زمانی معنا پیدا می‌کند که از مرز اطلاع‌رسانی عبور کرده و به حوزه مشارکت فعال مردم وارد شود. تجربه کشورهایی مانند نیوزیلند، کانادا و کره‌جنوبی نشان می‌دهد که رسانه‌های مسئول، هم‌راستا با سیاست‌های شفاف بهداشتی، توانسته‌اند مشارکت اجتماعی در سیاست‌های پیشگیری، غربالگری، و واکسیناسیون را به شکل چشمگیری افزایش دهند.
در ایران نیز، اگر رسانه‌های رسمی و تخصصی حوزه سلامت تقویت شوند، می‌توان امیدوار بود که آگاهی عمومی در زمینه‌هایی مانند تغذیه سالم، بهداشت روان، پیشگیری از سرطان و سلامت جنسی ارتقاء یابد و شکاف دانشی موجود میان مراکز درمانی و مردم کاهش پیدا کند.
منبع خبر:
دیدگاهتان را بنویسید