نکات مهم استفاده از شوینده ها و پاک کننده ها در آئین خانه تکانی سال نو

دکتر علیزاده در گفتگو با وبدا، اظهار کرد: برخی مواد شوینده و پاک کننده ای که ما در منزل نگهداری می کنیم، گاهی آنقدر خطرناک هستند که اصطلاحا به آنها مواد سوزاننده گفته می شود و این در حالی است که ما از ماهیت این مواد مطلع نیستیم.

وی افزود: مواد سوزاننده در تعریف علمی، موادی هستند که PH کمتر از دو یا بیش از ١٢ و یا طبق برخی از منابع کمتر از سه یا بیشتر از ١١ داشته باشند؛ یعنی اصطلاحا خیلی اسیدی یا خیلی قلیایی هستند، همانند محلول تیرک که به شدت اسیدی است و یا سفید کننده هایی از قبیل  وایتکس که کاملا قلیایی است.

دکتر علیزاده همچنین گفت: مواد سوزاننده دیگری هم وجود دارند که PH نزدیک به هفت داشته و آنها هم می توانند سوزاننده باشند؛ مثل برخی از محلول های ضدعفونی کننده سبزیجات و محلول های دهان شویه.

متخصص سم شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در همین ارتباط افزود: محلول های ضد عفونی کننده سبزیجات  برای  شستشوی صحیح  سبزیجات بسیار مفید هستند، اما نباید خورده شوند، چون می توانند خطرناک باشد، همچنین محلول دهان شویه که برای استفاده در بهداشت دهان و دندان کابردهای خوبی دارند و در عین حال نباید توسط فرد خورده شوند.

محلول های پرکاربردی که می توانند خطرآفرین باشند

وی ضرورت رعایت احتیاط، در استفاده‌ی ایمن از محلول هایی همچون تیرک و برخی از محلول های اسیدی نظیر جوهر نمک را در فضای هتل ها یا مراکز عمومی مهم دانست و افزود: محلول های لوله بازکن یا چاه باز کن نیز، اغلب اسیدهای خیلی قوی یا قلیاهای خیلی قوی هستند واگر به صورت مایع با حجم زیاد باشند، اغلب اسیدی و اگر به صورت پودر کم حجم باشد قلیای بسیار قوی محسوب می شوند و لذا در استفاده از آنها بایستی احتیاط لازم را داشت.

دکتر علیزاده همچنین گفت: محلول هایی که بصورت گچ گیری کتری و سماور یا به عنوان رسوب زدا به کار می روند هم، اغلب اسیدکلریدریک هستند و در دسته اسیدهای قوی قرار می گیرند. همچنین برخی مواد دیگر که به عنوان لکه بر یا براق کننده استیل و شیر آلات به کار می روند وعمدتاً اسید فسفریک و سوزاننده می باشند.

در مورد گاز پاک کن ها هم باید دانست که این موارد از دسته مواد سوزاننده هستند و انواع محلول های موجود در بازار مثل گاز پاک کن، محلول های چند منظوره، محلول های مخصوص کاشی های سرامیک، محلول ها ی لکه بَر و حتی محلول های جوش شیرین هم اغلب سوزاننده اند .

وی درباره ویژگی های مواد سفید کننده هم گفت: سفید کننده ها و موادی که محتوای  بلیچ دارند، پودر رخشا و هر چیزی که با عنوان سفید کننده یا رنگ بَر وجود دارد در دسته‌ی قلیاهای بسیار قوی قرار می گیرند و لازم است که احتیاط لازم در خصوص استفاده آنها  مدنظر باشد.

متخصص سم شناسی در خصوص ماهیت محلول های اکسیدان هم گفت: محلول هایی که به عنوان اکسیدان و به صورت مایع زرد رنگ در بازار موجود هستندPH  نزدیک به هفت دارند و سوزاننده تلقی میشوند.

خطر ترکیبات اسیدی و قلیایی برای کودکان

دکتر علیزاده در ادامه نکاتی را جهت حفظ هر چه بیشتر سلامت کودکان در برابر مواد متشکل از ترکیبات اسیدی و قلیایی مورد تاکید قرار داد و گفت: باطری های ساعت نباید در اختیار کودکان قرار گیرند و حتی اسباب بازی هایی که دارای باطری ساعتی  هستند بسیار خطرناک اند، چرا که اگر بلعیده شوند، بسیار سوزاننده بوده و موجب آسیب رسیدن به کودک میشود.

وی افزود: همچنین فشفه ها و ترقه ها ممکن است به اشتباه در دسترس کودکان باشد، ولی اگر آنها را تصادفا ببلعند در سیستم گوارشی نقش یک سوزاننده را پیدا می کند و بسیار خطرناک خواهد بود.

متخصص سم شناسی دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: هر ماده ای که مربوط به ماشین های ظرفشویی باشد؛ اعم از پودر، درخشان کننده، جلا دهنده و قرص های ماشین های ظرفشویی بشدت سوزاننده و خطرناک هستند و می تواند سلامتی انسان را تهدید کند.  همچنین بسیاری از خانواده ها برای تمیز کردن فرش های منازل خود، از شامپو فرش استفاده می کنند که شامپو فرش نیز یک مایع اسیدی است و نباید در دسترس کودکان قرار بگیرد.

محلول های شوینده را از دسترس کودکان دور نگه دارید

دکتر علیزاده در ادامه متذکر شد: بسیاری از خانواده محلول های شوینده را زیر سینک ظرفشویی قرار می دهند و سینک ها ممکن است، دارای کابینت ها و کمدهایی باشند که قابل قفل شدن نباشند، لذا برای کودکان به راحتی قابل دسترسی خواهد بود و بنابراین از قرار دادن این مواد در دسترس کودکان جدا خودداری نمایید.

وی در خصوص علائم بالینی فردی که دچار مسمومیت با مواد شوینده شده نیز گفت: اختلال صدا، اختلال بلع، تهوع و استفراغ، درد در ناحیه گلو و گردن و قفسه سینه، استفراغ خونی، دفع خون و درد شکمی و … می تواند در یک فرد مسموم شده با مواد شوینده و پاک کننده بروز کند.

دکتر علیزاده درخصوص نکات پیشگیری از این اتفاقات ناگوار هم گفت: بهتر است محلول های خطرناک را در محیط های مطمئن نگهداری کنیم و هرگز یک ماده سوزاننده را در یک ظرف ناشناخته قرار ندهیم؛ چرا که اغلب شروع حادثه از همین جا است و به  عنوان مثال برخی خانواده ها وایتکس، تیرک و یا مواد سوزاننده دیگر را در یک لیوان ریخته و در کنار ظرفشویی قرارمی دهند، تا دقایقی دیگر از آن استفاده کنند که در همین فاصله اتفاقات ناگوار رخ می دهند. همچنین در برخی موارد، ممکن است خانواده ها مواد سوزاننده را در ظرف ماده دیگر ( یا اصطلاحا در ظرف ثانویه بریزند)، مثلا یک ماده سوراننده مثل وایتکس را در شیشه نوشابه قرار دهند و برخی از افرادی که از محتویات آن اطلاعی ندارند آن را بنوشند که موجب مسمومیت فرد مصرف کننده می شود.

بنابراین علاوه بر اینکه از ریختن آنها در ظرف ماده دیگر جدا خودداری شود، باید درب آنها کاملا بسته و دارای برچسب ماده باشند.

خطر جدی ترکیب چند ماده شیمیایی با یکدیگر !

وی درخصوص یکی از نکات بسیار مهم خانه تکانی در ایام نوروز هم گفت:  افراد از مخلوط کردن چند ماده شیمیایی با یکدیگر جدا خودداری کنند،. برخی از مردم برای اینکه قسمت هایی از منزل را خیلی خوب تمیز کنند مواد اسیدی و قلیایی به ویژه وایتکس و تیرک را با یکدیگر مخلوط می کنند و از این مخلوط برای تمیز کردن سرامیک ها و کاشی های منزل استفاده می کنند؛ با مخلوط این ماده گاز کلر از آن آزاد می شود و فرد به شدت دچار اختلال تنفسی خواهد شد. در برخی شرایط نیاز است که فرد به بیمارستان منتقل و بستری شود، در موارد حادتر فرد دچار مسمومیت ممکن است دچار اختلالات شدید شده با حتی متاسفانه بمیرد.

اقدامات فوری در هنگام تماس موضعی یا خوراکی با مواد شوینده

دکتر علیزاده، پیرامون اقدامات فوری در  هنگام تماس موضعی یا خوراکی با مواد شوینده نیز گفت:  تحت هیچ شرایطی در منزل و توسط افراد غیر کارشناس از درمان های غیر پزشکی استفاده نشود، چرا که ممکن است برای فرد دچار مسمومیت ضرر بیشتری داشته باشد و سلامتی او را به خطر بیندازد، کودکی را بخاطر دارم که یک ماده مشکوک را استفاده کرده بود و مادر دستان خود که ناخن های بلندی هم داشت وارد دهان کودک کرده بود، تا او را به استفراغ تحریک کند و با این اقدام نادرست متأسفانه تارهای صوتی کودک پاره شده بود. لذا تحریک به استفراغ تحت هیچ شرایطی توصیه نمی شود.

متخصص سم شناسی دانشگاه درباره اقدامات مهم برای افراد دچار مسمومیت با هر نوع مواد شوینده و سوزاننده گفت: اولین اقدام در منزل برای افرادی که مواد شیمیایی را به صورت اشتباهی مصرف می کنند، این است که، در ابتدا با حفظ خونسردی خود، جریان هوای آزاد را در محیط برقرار کنیم و از وادار کردن فرد به استفراغ جدا خودداری شود. همچنین از خوراندن مواد دیگر به فردی که دچار مسمومیت شده پرهیز کنید. از دیگر نکات مهم در برخورد با فرد دچار مسمومیت این است که از خوراندن مایعات، شیر یا آب به  فرد مسموم که درد، استفراغ یا اختلال هوشیاری دارد پرهیز و در اولین فرصت فرد را به نزدیک ترین مرکز بهداشتی و درمانی انتقال دهیم. چنانچه ماده سوزاننده روی پوست یا در چشم ریخته است محل را با اب کافی بشویید و سپس به مرکز درمانی مراجعه کنید.

دکتر علیزاده اضافه کرد: در مراکز درمانی پزشکان و کادر درمان، شرایط بیمار را به حالت پایدار می رسانند و از بررسی های تشخیصی لازم استفاده می کنند و در صورت ضرورت برای فرد آندوسکوپی انجام می شود. درمان های لازم از جمله ؛ تجویز داروی پنتازول و سایر اقدامات درمانی برای فرد دچار مسمومیت می تواند کاربرد داشته باشد.

وی در پایان تاکید کرد: پدران و مادران برای مراقبت از فرزندان در تمیز کردن  منزل و خانه تکانی، به نکات ایمنی توجه کنند و محلول های شوینده خطرناک را حتما در مکان هایی نگهداری کنند که قابل قفل شدن باشد.